Orły: kadr z filmowej trylogii „Władca Pierścieni” reż.Peter Jackson
Orły, znane jako Wielkie Orły lub Orły Manwego, to jedne z najbardziej majestatycznych i tajemniczych istot w świecie Śródziemia. W dziełach J.R.R. Tolkiena odgrywają one ważną rolę jako sprzymierzeńcy sił dobra, pojawiając się zarówno w „Silmarillionie”, „Hobbicie”, jak i „Władcy Pierścieni”. Te ogromne, inteligentne stworzenia były ściśle związane z Valarem Manwem, panem niebios i władcą wiatru, co czyniło je symbolicznymi strażnikami i obrońcami sprawiedliwości.
Pochodzenie i Związek z Manwem
Orły w Śródziemiu były stworzone przez Eru Ilúvatara na polecenie Manwego, władcy Valarów, który miał władzę nad powietrzem i ptakami. Manwe ustanowił orły jako swoich szpiegów i strażników, którzy mieli czuwać nad Ardą, szczególnie nad górami i dzikimi miejscami. W „Silmarillionie” wielokrotnie wspomina się, że orły były jego posłańcami i pełniły rolę strażników wolnych narodów Śródziemia.
Największym i najważniejszym z orłów był Thorondor, władca Wielkich Orłów. Miał on ogromne rozmiary – jego rozpiętość skrzydeł wynosiła niemal 55 metrów. Thorondor i jego orły często interweniowały w najważniejszych wydarzeniach Pierwszej Ery, pomagając elfom i ludziom w walce przeciwko siłom Morgotha.
Orły w „Silmarillionie”
Orły odegrały kluczową rolę w wydarzeniach Pierwszej Ery, opisanych w „Silmarillionie”. Thorondor uratował Fingolfina, króla Noldorów, po jego pojedynku z Morgothiem, gdy Wielki Władca Elfów został śmiertelnie ranny. Po bitwie Thorondor zabrał ciało Fingolfina i poniósł je na górę Taniquetil, gdzie spoczywał w pokoju.
Orły odegrały także rolę w pomaganiu elfom w Beleriandzie. Przez wiele lat patrolowały niebo nad górami Echoriath, chroniąc ukryte miasto Gondolin, którego los stał się jednym z najważniejszych momentów w historii Pierwszej Ery. Po upadku Gondolinu Thorondor i jego orły pomogły ocalałym uciec przed orkami i smokami Morgotha.
Podczas Wojny Gniewu, która zakończyła Pierwszą Erę, orły przyłączyły się do wojsk Valarów i odegrały kluczową rolę w pokonaniu smoków Morgotha, w tym najpotężniejszego z nich – Ancalagona Czarnego.
Orły w „Hobbicie”
W „Hobbicie” orły ponownie pojawiają się jako potężni sprzymierzeńcy bohaterów. W kluczowym momencie książki, gdy Bilbo, Thorin i jego kompania zostają zaatakowani przez wargi i gobliny, orły przybywają im z pomocą. Orły ratują drużynę, zabierając ich na grzbietach do swojego gniazda w Górach Mglistych.
Orły odegrały także decydującą rolę w Bitwie Pięciu Armii, gdzie przybyły na pole bitwy w decydującym momencie, wspierając ludzi, elfy i krasnoludy w walce przeciwko goblinom i wargom. Dowódcą orłów w „Hobbicie” był Gwaihir, Władca Wiatru, który poprowadził swoje stado do walki.
Orły w „Władcy Pierścieni”
W „Władcy Pierścieni” orły po raz kolejny odgrywają ważną rolę w kluczowych momentach historii. W „Dwóch Wieżach” to Gwaihir ratuje Gandalfa po jego walce z Balrogiem na szczycie Góry Zirakzigil (Celebdil). Gwaihir przynosi Gandalfa do Lothlórien, gdzie czarodziej może się wyleczyć po swojej śmiercionośnej walce.
Najważniejsze jednak jest ich pojawienie się pod koniec „Powrotu Króla”, gdzie orły uczestniczą w Bitwie pod Czarną Bramą. Gwaihir, jego brat Landroval oraz trzeci orzeł Meneldor lecą nad polem bitwy, gdzie wspierają siły Wolnych Ludów Śródziemia. Po zniszczeniu Jedynego Pierścienia orły przelatują nad Mordorem i ratują Froda i Sama, wyciągając ich z zagrożonego wybuchem wulkanu Orodruiny (Góry Przeznaczenia).
Symbolika Orłów w Twórczości Tolkiena
Orły w Śródziemiu są symbolem potęgi, wolności i sprawiedliwości. Ich związek z Manwem czyni je przedstawicielami nieba, wiatru i Valarów, którzy strzegą Ardy. Ich interwencje w kluczowych momentach wskazują, że są narzędziami losu, które pomagają bohaterom w ostatecznych chwilach, kiedy wszelkie nadzieje wydają się stracone.
Orły nigdy nie interweniują bezpośrednio na polach bitew poza ostatecznymi, decydującymi momentami, podczas których ratują bohaterów, gdy ich los jest już prawie przesądzony. Są jednak świadomymi istotami, które podejmują własne decyzje i działają z woli Manwego, a nie na bezpośrednie rozkazy bohaterów.
Podsumowanie
Orły w dziełach Tolkiena to potężne, inteligentne stworzenia, które służą siłom dobra i sprawiedliwości. Odgrywają kluczową rolę w najważniejszych wydarzeniach Śródziemia, pomagając bohaterom w momentach największej potrzeby. Ich połączenie z Valarami, zwłaszcza z Manwem, czyni je nie tylko strażnikami wolnych narodów, ale także strażnikami samego porządku świata. W literaturze Tolkiena orły symbolizują nadzieję, interwencję sił wyższych oraz triumf dobra nad złem.