Istarowie: kadr z filmowej trylogii „Władca Pierścieni” reż.Peter Jackson
Istarowie to grupa potężnych czarodziejów w mitologii J.R.R. Tolkiena, którzy przybyli do Śródziemia, by pomóc Wolnym Ludom w walce przeciwko Sauronowi. Najbardziej znanymi członkami tej grupy są Gandalf, Saruman, Radagast, oraz dwaj mniej znani, określani jako Niebiescy Czarodzieje – Alatar i Pallando. Choć w literaturze Tolkien nie poświęcił im tak wiele uwagi jak innym postaciom, rola Istarich jest kluczowa dla losów Śródziemia, zwłaszcza w „Władcy Pierścieni” i „Hobbicie”.
Pochodzenie i Natura Istarich
Istarowie byli pierwotnie Majarami – duchowymi bytami o niższej randze niż Valarowie, ale o dużej mocy. Zostali wysłani do Śródziemia przez Valarów około 1000 roku Trzeciej Ery, by przeciwstawić się rosnącej potędze Saurona. Valarowie chcieli, aby pomagali Wolnym Ludom w subtelny sposób – nie poprzez bezpośrednią walkę, lecz raczej inspirowanie, doradzanie i prowadzenie. Istarowie przyjęli postać starców, by nie wywoływać strachu ani kultu, i byli zobowiązani do unikania używania swojej pełnej mocy w otwartej konfrontacji.
Najpotężniejszym i najważniejszym Istarem był Gandalf (Olorin), znany także jako Mithrandir wśród elfów. Na początku nie wydawał się najbardziej znaczącym spośród czarodziejów, ale jego mądrość, skromność i determinacja sprawiły, że ostatecznie stał się główną postacią w walce z Sauronem.
Rola Istarów w „Silmarillionie”
Chociaż „Silmarillion” opisuje głównie wydarzenia z Pierwszej Ery, Istarowie są duchami pochodzącymi z tego okresu. Byli Majarami, służącymi różnym Valarom, zanim zostali wysłani do Śródziemia w Trzeciej Erze. Gandalf był jednym z Majarów, którzy służyli Valarowi Manwemu oraz Vardzie, a także miał bliskie związki z Nienną, Valarem smutku i współczucia. Saruman (Curunír) służył Aulëmu, Valarowi rzemiosła i wiedzy.
Ich zadaniem w Trzeciej Erze było przeciwstawienie się Sauronowi, który również był Majarem, ale wypaczonym przez Morgotha w Pierwszej Erze.
Istarowie w „Hobbicie”
W „Hobbicie” najważniejszą rolę odgrywa Gandalf, który kieruje wyprawą Thorinowej Kompanii w celu odzyskania Ereboru. Gandalf nie tylko doradza, ale także aktywnie uczestniczy w niebezpiecznych sytuacjach, na przykład podczas spotkania z trollami czy w walce z goblinami w Górach Mglistych. Choć nie jest głównym bohaterem, jego działania mają kluczowe znaczenie dla powodzenia misji.
W książce pojawia się również postać Radagasta Burego, który jest jednym z pięciu Istarów. Radagast jest blisko związany z naturą i zwierzętami, a jego rola jest bardziej ograniczona. W „Hobbicie” jego obecność jest subtelna, a Tolkien opisuje go jako czarodzieja żyjącego na odludziu, bardziej zajmującego się lasami niż sprawami politycznymi i wojennymi Śródziemia.
Istarowie w „Władcy Pierścieni”
W „Władcy Pierścieni” Istarowie odgrywają kluczową rolę, zwłaszcza Gandalf i Saruman.
- (Olorin)Gandalf Szary (później Gandalf Biały) jest jednym z najważniejszych bohaterów tej opowieści. Od początku działa jako przewodnik Drużyny Pierścienia i strateg w wojnie przeciwko Sauronowi. Gandalf jest znany z mądrości, odwagi i skromności. Po swojej walce z Balrogiem w Morii, odradza się jako Gandalf Biały, co czyni go najpotężniejszym z Istarów. Gandalf odgrywa decydującą rolę w zjednoczeniu Wolnych Ludów i doprowadzeniu do ostatecznej klęski Saurona.
- (Curunír)Saruman Biały początkowo był przywódcą Zakonu Istarów i przewodniczącym Białej Rady. Niestety, jego pragnienie władzy i zazdrość wobec Gandalfa doprowadziły go do zdrady. W tajemnicy zaczął badać Saurona, próbując przejąć kontrolę nad Pierścieniem i stworzyć własną armię, ale ostatecznie został pokonany i upokorzony. Jego upadek symbolizuje zagrożenie pychą i pragnieniem władzy.
- (Aiwendil)Radagast Bury ma bardziej ograniczoną rolę w „Władcy Pierścieni”, ale pozostaje lojalnym sojusznikiem Gandalfa. Jego przywiązanie do natury i zwierząt sprawia, że jest bardziej oddalony od wielkich wydarzeń wojny, choć jego informacje są czasem kluczowe dla działań Gandalfa. Jego siedziba mieści się w Rhosgobel, na wschodnich obrzeżach Mrocznej Puszczy
O dwóch Niebieskich Czarodziejach (Alatarze i Pallando) wiemy bardzo niewiele. Tolkien wspomina jedynie, że zostali wysłani na wschód Śródziemia, gdzie ich losy są nieznane. Istnieją spekulacje, że mogli tam spróbować powstrzymać szerzenie się wpływów Saurona, choć możliwe jest również, że zawiedli w swojej misji.
Misja i Dylematy Istarów
Misją Istarów była pomoc mieszkańcom Śródziemia w walce przeciwko Sauronowi, jednak ich zadanie było obarczone wieloma ograniczeniami. Nie mogli otwarcie używać swojej mocy w sposób, który dominowałby nad ludami Śródziemia. Musieli raczej doradzać, inspirować i kierować, niż rządzić czy narzucać swoją wolę. To ograniczenie sprawiło, że niektórzy z Istarów, jak Saruman, próbowali obejść te zasady, co prowadziło do ich upadku.
Gandalf, z drugiej strony, pozostał wierny swojej misji. Nigdy nie szukał władzy dla siebie, a jego głównym celem była ochrona Wolnych Ludów. To czyniło go najbardziej godnym zaufania spośród Istarów i ostatecznie pozwoliło mu odegrać kluczową rolę w pokonaniu Saurona.
Podsumowanie
Istarowie, jako Majarowie wysłani przez Valarów, mieli za zadanie wspierać Wolne Ludy w walce z rosnącą potęgą Saurona. Choć nie mogli otwarcie używać swojej pełnej mocy, ich rola w wydarzeniach Trzeciej Ery była nieoceniona. Najważniejsi z nich to Gandalf, który stał się symbolem mądrości, odwagi i skromności, oraz Saruman, którego upadek ukazuje niebezpieczeństwa pychy i żądzy władzy. Radagast, choć mniej zaangażowany w walki, odgrywał rolę strażnika natury. Tajemniczy Niebiescy Czarodzieje pozostają zagadką, która nie została rozwiązana w twórczości Tolkiena.